شبندر
موضوعی که سایت خبری بورس نیوز نیز بارها با بیان مصداق های عینی به بررسی آن پرداخته است، به گونه ای که به نظر می رسد ضعف اصلی در عدم صداقت برخی از مدیران شرکت ها برای بیان اطلاعات و انتشار اطلاعیه های شفافیت در جهت منحرف ساختن سهامداران باشد.
این چنین است که اکنون وضعیت در این موضوع خاص به جایی رسیده که فعالان بازار سرمایه اعتنای چندانی به گزارش های شفاف سازی شرکت نکرده و به عبارت بهتر این اطلاعیه ها دیگر کارایی سابق را ندارند.
در این دست نوشته به دنبال بیان دوباره ضعف عنوان شده نیستیم بلکه قصد ارایه پیشنهادهایی جهت افزایش کارایی اطلاعیه های شفاف سازی و جلب توجه مدیران بازار سرمایه به آن را داریم.
گام اول در بیان راهکارها برای حل این مشکل را با یافتن ریشه اصلی این مسأله آغاز می کنیم.
با توجه به اعلام پی در پی اطلاعیه های کذب از سوی مدیران شرکت ها به نظر می رسد دلیل عمده ای که موجب تکرار چنین رویه ای از سوی مجموعه های بورسی می گردد عدم وجود جرایم متناسب با تخلف و به عبارت بهتر احساس خطر نکردن مدیران در خصوص انتشار اطلاعیه های منحرف کننده است.
واضح است که چنانچه کار اشتباهی، هزینه ای بر فرد مرتکب شونده نداشته باشد، آن شخص یا حتی اشخاص دیگر هرگز از تکرار چنین عملکردی نمی هراسند و تخلف را به صرفه می پندارند.
بنابراین مدیران هر یک از شرکت های بورسی باید احساس کنند که هزینه انتشار اطلاعات کذب برای آنها بالا بوده و به طور قطع شرکتی که در بورس فعالیت می کند و با حقوق سهامداران بازی می نماید نه تنها باید با جریمه دادگاهی و دستگاه قضایی مواجه شود بلکه از سوی بازار سرمایه نیز می بایست مورد بازخواست قرار گیرد و بابت عملکرد نادرست خود مورد مجازات قرار گیرد.
راهکار مؤثر قضایی
بر این اساس به نظر می رسد چنانچه مدیر شرکتی اطلاعیه شفافیت را منتشر کرد اما بعد از آن اتفاقی خلاف اطلاعات بیان شده در گزارش رخ داد، مدیر مربوطه باید مورد توبیخ سریع سازمان بورس از طریق کمیته مربوطه قرار گیرد. شاید مناسب تر آن باشد که توبیخ مذکور نیز در اسرع وقت و با تسهیل در فرآیند رسیدگی به پرونده های بورسی در دادگاه ها، آرای پرونده صادر شود حال آنکه پس از آن آراء مشخص شد. به اطلاع کلیه اهالی بازار سرمایه برسد تا همگان بدانند که از حقوق سهامداری آنها دفاع شده است. مضاف برآنکه با علنی شدن نتایج چنین پرونده هایی مدیران دیگر شرکت ها نیز با اثرات اطلاعات کذب و منحرف کننده آشنا شده و دقت عمل بیشتری را به کار می بندند.
راهکار مؤثر بورسی
در کنار راهکار قضایی نیز، سازمان بورس می تواند با تشکیل کمیته ای متشکل از افراد خبره اعم از یک حقوقدان، یک یا چند شخص حقیقی شناخته شده در بازار سرمایه که فعالیت مستقلی از سازمان بورس دارند و همچنین نمایندگانی از کانون نهادهای سرمایه گذاری، کانون کارگزاران و انجمن حسابرسان، اقدام به بررسی پرونده مدیران متخلف نمایند و به عبارت بهتر مستقل از رأی دادگاه، و جرایم قضایی، جریمه های خاص بورسی نیز برای شرکت وضع کنند.
این جریمه ها می توانند اعطای امتیاز منفی به شرکت بورسی متخلف و تنزل تابلوی معاملاتی آن در بورس یا فرابورس باشد.
افزایش هزینه تخلف
به این طریق هزینه تخلفات برای مدیران بورسی افزایش خواهد یافت و چنانچه کمیته مذکور که به واسطه اعضای آن شیوه عملکردی متفاوت تری از کمیته حل اختلافات و رسیدگی به شکایات سازمان دارد، به دلیل حضور افراد متخصص در همه حوزه ها می تواند رأی منصفانه و به دور از جانب داری در مورد پرونده تخلفاتی را صادر کند.
دریافت نظر تحلیلگران حرفه ای
در کنار راهکارهای جریمه ای نکته دیگری که توجه به آن می تواند به افزایش کارایی گزارش های شفاف سازی منجر شود، طراحی ساز و کاری است که پس از انتشار اطلاعیه های مذکور، علاوه بر نظر مدیر عامل شرکت بورسی، نظرات کارشناسان و تحلیلگران سازمان بورس و بازار سرمایه نیز در خصوص آن اعلام شود تا به این طریق دقت بررسی ها نیز بالا رود.
به هر حال آنچه مسلم است سرمایه گذاران و اهالی تالار شیشه ای برای تصمیم گیری پیرامون انتخاب و چگونگی سرمایه گذاری خود نیازمند مداخله فرد خاص یا سازمان بورس نیستند اما در این بین هیچ کس نمی تواند منکر نظارت سازمان بورس بر چگونگی گزارش دهی شرکت ها باشد بنابراین چه بهتر آنکه مدیران سازمان بورس به جای مداخله در معاملات پس از افشای اطلاعات کذب و برهم زدن روند معاملاتی سهم، از همان ابتدا با بالا بردن هزینه های مادی و معنوی برای متخلفین، پیشگیری قبل از درمان نماید تا به این طریق اطلاعیه ها نیز کارایی اصلی و اولیه خود را داشته باشند.
شاخص